Warning: Undefined array key 0 in /home/bendelim/domains/bendelimiyim.com/public_html/wp-content/plugins/seo-optimized-images/seo-optimized-images.php on line 154
Deprecated: pathinfo(): Passing null to parameter #1 ($path) of type string is deprecated in /home/bendelim/domains/bendelimiyim.com/public_html/wp-content/plugins/seo-optimized-images/seo-optimized-images.php on line 154
Osmanlıca öğrenmek, sadece eski bir alfabeyi çözmek değil, aynı zamanda geçmişin zihin dünyasına, eğitim anlayışına ve günlük yaşamına açılan bir kapıdan içeri girmektir. Erken Cumhuriyet döneminin eğitim materyalleri, bu anlamda büyük bir hazine sunar. Bu yazımızda, 1925 yılında basılan ve dönemin en meşhur çocuk kitaplarından biri olan “Altın Merdiven” (Altın Kitaplar Serisi) eserinden seçtiğimiz Osmanlıca metinleri sizlerle paylaşıyoruz. Bu metinler, hem sade ve anlaşılır dilleriyle Osmanlıca okuma pratiği yapmak isteyenler için mükemmel bir başlangıç noktası sunuyor hem de dönemin çocuk eğitimine, ahlak ve hijyen (temizlik) anlayışına dair ilginç ipuçları veriyor. Gelin, bu tarihi satırların arasında keyifli bir yolculuğa çıkalım.
Harika bir fikir! Elinizdeki Osmanlıca metinler, erken Cumhuriyet dönemindeki eğitim anlayışı, çocuk terbiyesi, hijyen ve ahlak eğitimi gibi konularda çok değerli bilgiler içeriyor. Bu materyalleri, Osmanlıca öğrenmek isteyenler veya dönemin eğitim tarihine ilgi duyanlar için cazip bir blog yazısı haline getirebiliriz.
İşte size özel hazırlanmış, SEO uyumlu bir blog yazısı taslağı:
Blog Yazısı Taslağı
Yazı Başlığı (H1): 1925 Yılından Çocuk Eğitimi ve Hijyen Dersleri: “Altın Merdiven” Kitabından Osmanlıca Okuma Parçaları
(Giriş Paragrafı – SEO Uyumlu) Osmanlıca öğrenmek, sadece eski bir alfabeyi çözmek değil, aynı zamanda geçmişin zihin dünyasına, eğitim anlayışına ve günlük yaşamına açılan bir kapıdan içeri girmektir. Erken Cumhuriyet döneminin eğitim materyalleri, bu anlamda büyük bir hazine sunar. Bu yazımızda, 1925 yılında basılan ve dönemin en meşhur çocuk kitaplarından biri olan “Altın Merdiven” (Altın Kitaplar Serisi) eserinden seçtiğimiz Osmanlıca metinleri sizlerle paylaşıyoruz. Bu metinler, hem sade ve anlaşılır dilleriyle Osmanlıca okuma pratiği yapmak isteyenler için mükemmel bir başlangıç noktası sunuyor hem de dönemin çocuk eğitimine, ahlak ve hijyen (temizlik) anlayışına dair ilginç ipuçları veriyor. Gelin, bu tarihi satırların arasında keyifli bir yolculuğa çıkalım.
Osmanlıca Okumanın Faydaları ve Bu Metnin Kolaylığı
Osmanlıca (Osmanlı Türkçesi) okumayı öğrenmek, kültürel mirasımızla doğrudan bağ kurmamızı sağlar. Tarihi belgeleri, edebiyat eserlerini ve dönemin gazetelerini orijinalinden okuyabilmek, geçmişi daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olur.
Paylaştığımız bu metinler, çocuklar için hazırlanmış bir ders kitabından (kıraat kitabı) alınmıştır. Bu nedenle dili oldukça sade, açık ve anlaşılırdır. Ağır Arapça ve Farsça tamlamalardan ziyade, dönemin konuşma diline yakın bir Türkçe kullanılmıştır. Bu durum, Osmanlıca öğrenmeye yeni başlayanlar veya okumasını geliştirmek isteyenler için bu metinleri ideal bir pratik materyali haline getirmektedir. Metinlerdeki “General Mikrop”, “Çocuklar Ordusu” gibi benzetmeler hem eğlenceli hem de öğreticidir.
Altın Kitaplar: 1 Altın Merdiven Amerikanın en meşhur çocuk kitaplarından olup İngilizceden alınmıştır.
Der-Saadet 1925
İngilizcesinin Mukaddimesi
“Altın Kitaplar” serisi, tedriç usulüne riayet edilerek meydana getirilmiş (malumat-ı ahlakiye) kitaplarıdır. Bunlarda takip edilen usul: (bilvasıta usul) dür. Çocuk – müşahhas şeylerle ve alakasını da uyanık tutarak – peri masallarıyla, efsaneler ile, hikayelerle, latifeler ile, hakiki hayattan alınmış vakalar ile, erkek ve kadın kahramanların serencamlarıyla, tercüme-i haller ile, tarihi vakalar ile ahlak mevzularına çekilmiştir. Bu (bilvasıta usul) ün bu babda (bilavasıta usul) e müreccah olduğunu, yapılan bir (anket – tahkikat) neticesinde anlaşılmıştır: Bu anket, Amerika’da yapılmış olup muallimlerin yüzde doksan beşi (ahlaki malumat) ta (bilvasıta usul) ü tercih etmişlerdir. Çocuk ruhriyatı ve ilk gençlik ruhriyatı da bunu teyit etmektedir.
Mevzuları yazmada, seçmede, tertipte çocukların enterese – alakası daima nazar-ı dikkatte bulundurulmak suretiyle pedagojinin son neticelerine riayet olunmuştur.
Seçilen parçalar, en iyi edebiyat menbalarından alınmıştır. Bu babda gerek eski, gerek yeni (klasik) lere bol bol müracaat olundu. Mevzuların yalnız ahlaki muhteviyat ve kıymetine değil, aynı zamanda edebi ve cazibedar olmasına da itina edildi.
Tertib itibariyle tedricen dikkat olunarak kitaplardaki mevzular gittikçe yükseldi. Bunların hepsi, New York mekteplerinde ameli bir mihenge vuruldu. Takip olunan usul, derc olunan parçalar, gözetilen tedriç, alakalılık, ilh. nokta-i nazarlarından, bugünün tecrübeleri mahsulü daima göz önünde tutulmuştur. (Altın Kitaplar) serisinden maksat: edebi, aynı zamanda tedrice riayet olunmuş ahlaka dair malumatı havi kıraat kitapları meydana getirmektir.
Bu kitapları çocuklara okuturken ayrıca hususi bir usul-i tedrise ihtiyaç yoktur. Diğer kıraat parçalarında takip olunan usul veçhile sual ve isticvab usulü bu ahlaki kıraatte de kafidir. Eğer okunan parçanın ahlaki kıymetine çocuğun nüfuz edemediğine muallim hükmederse, o zaman muallim, mahirane sualler ile parçanın ahlaki kıymetine nüfuz ettirmekte çocuğa rehberlik eder. Lakin (bilavasıta) usule müracaattan ihtiraz etmelidir. Çok şayan-ı temennidir ki çocuk, bu kimsenin ahlakiliğini bizzat kendi bulsun; buna muallimin teşvik ve vazifeyle varmış olmasın.
İşte bu nokta-i nazardan bu seri, birincidir. Fransa’da, Japonya’da, İngiltere’de, Amerika’da (malumat-ı ahlakiye) kitaplarında ya (bilvasıta usul), yahut (bilavasıta) usullerin mezci kullanılmıştır. Hatta İngiltere ve Amerika (malumat-ı ahlakiye) kitaplarında daha ziyade dini parçalar alınmıştır. Bunun içindir ki bu Amerikan serisi dini terbiyeden müstakilen sırf ahlaki terbiyeye yardım edecek yegane (laik) seridir. Binaenaleyh şimdiden ümit edebiliriz ki (Altın Kitaplar), mektepler için tedriç usulüne riayet edilerek yazılmış malumat-ı ahlakiye kitaplarının meydana getirilmesi hakkındaki umumi arzuyu tatmin edebilir.
Üçüncü sınıf için olan bu kitap, Altın Kitaplar serisinin hemen bütün anahtarlarını ihtiva etmektedir. Bu yaştaki çocukların fezail ve kabayihinden bahseder. Parçaları, fevkalade itina ile hazırlanmıştır. Bu yaştaki çocukların kıraat kitablarında, kardeşçesine bir içtimai hayat esas fezailine, şahsi, ailevi ve mektebi fezailden ziyade ehemmiyet verilmelidir.
Sınıfta her parçanın ahlaki gayesini her çocuğun idrak etmesi şüphesiz pek mühimdir. Sınıfta parça okunduktan sonra bunu şakirdlerden biri veya ikisi anlatmalı ve muallim, mahirane isticvablar ile ahlaki gayeyi buldurmalıdır. Doğrudan doğruya ahlaki nasihatler vermekten çekinmelidir.
Muallim, parçanın manasını, ahlaki gayesini bulduruncaya kadar isticvaba devam eder. Bu usul ile çocuk, kendi ahlakını kendi yapar, ki muallimin doğrudan doğruya ahlaki nasihatlerinde bulunmasından daha ziyade müessirdir.
Altın Merdiven
Üç Kardeşin Asker Oyunu
1
Rap drap drap drap drap!…
Sa’di ile Necmiye, bu trampet sesinin ne dediğini biliyorlar. Trampet diyor ki: Saat yedi; artık kalkınız! Trampeti çalan Fikret’dir. Kardeşlerini kaldırmak için her sabah böyle çalar.
Necmiye Sa’di’ye :
“ Kalk kardeşim! “
diye bağırdı .. İki kardeş sıçrayıp kalktılar. Ve elbiselerini giymeye başladılar.
Yirmi dakika sonra trampet sesi yine duyuldu:
Rap rap rap drap drap ….!
Sa’di ile Necmiye bunun ne demek olduğunu biliyorlar. Trampet şimdi diyor ki:
Kahvaltıdan evvel Fikret tarafından temizlik yoklaması yapılacak.
Kardeşlerinin yüzlerini, ellerini, tırnaklarını, dişlerini temiz mi değil mi diye yoklama etmek Fikret’in vazifesiydi. Saçları taranmış mı, elbiseleri fırçalanmış mı bunları bakmak da Fikret’in işiydi.
Trampet sesini bir kere daha işitince Sa’di ile Necmiye aşağı iner. O vakit bunları seyretmek hoştur: Sa’di ile Necmiye dimdik kolları bedenlerine yapışık (Hazırol) vaziyetinde dururlar. Fikret’in gözleri içine bakarlar.
Sonra Fikret: (Eller yukarı) kumandasını verir. Sa’di ile Necmiye ellerini kaldırırlar. Fikret, onların ellerinin temizlik muayenesine başlar.
(General Mikrop) namında bir düşmanları olduğunu muallimleri onlara söylemişti. Bu düşman, pisliği sever. Hele tırnakları arasındaki pisliğin
içinde binlerce mikrop bulunur1. Bu pis general, pis mikrop askerleriyle daima tırnaklar arasında durmakla kalmaz, bazı kere maiyetine bir alay alarak çocukların ağzına girer: Eğer çocuklar, yiyecekleri şeyleri pis parmakları ile tutup ağızlarına götürmüşler ise2.
General mikrop, daima hücuma hazır olduğundan ellerini temiz tutmaya çok dikkat etmeleri çocuklara tenbih edilmişti3.
Bazı kere general mikrop, parmaklarından, kesik ve çizik yerleri vasıtasıyla çocukların bedenlerine girer4. Büyük acılara, hastalıklara sebep olur5.
Hasılı üç kardeş biliyorlardı ki (General Mikrop) dost değil, düşmandır6. Fırsat bulursa büyük fenalıklar yapar7.
Bunu bilen üç kardeş, mikroplarla muharebe eden (Çocuklar Ordusu) na yazılmaya karar vermişler, yazılmışlardı8. Türlü türlü fenalık yapan bu mikroplar ile muharebeler ettiler9. Tırnakları altındaki mikrop karargahlarını her mahvettikçe çocuklar, muharebeyi kazanmış oldular10. Ve mikroplar, en büyük fırsatları olan çocukların ağzından ve kesik çizik yerlerinden girmek fırsatını gayb ettiler11.
2
Fikret, kardeşlerinin ellerini muayene ettikten sonra üç adım geri çekildi ve şu kumandayı verdi12:
“Dudak aç!”
Bu kumanda, dişlerinin temizliğini muayene içindi13.
Dişler arasında da kendisiyle muharebe edilecek başka düşman vardır14.
Bu tarihi metinler, 1920’lerin Türkiye’sinde modern pedagoji tekniklerinin nasıl uygulandığına, çocuklara ahlak ve hijyen eğitiminin nasıl verildiğine dair eşsiz bir pencere açıyor. Sade dilleri sayesinde, Osmanlıca okuma becerilerinizi geliştirmek için de harika bir fırsat sunuyorlar. Keyifli okumalar!
Daha fazlası için yorum yapın çeviri yapmak çok vakit aldığı için bütün kitabı çevirip koyamıyorum ilgi gören yazılara devam etmek zorundayım.
