Sevgili Osmanlıca severler. Bu yazıda sizler için 13. Yüzyıla ait Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait bir eseri Osmanlıca Metin olarak parça parça paylaşacağız. Bu eserin Yusuf ile Züleyha olarak da bilinen Dasitan-ı Yusuf Aleyhisselam ya da Yusuf ü Zeliha. Şeyyad Hamza tarafından yazılan bu eseri hem orjinal el yazması haliyle hem de transkripsiyonlu haliyle sizlerle paylaşacağız. Özellikle Eski Anadolu Türkçesi dönemi metinlerini kolayca okuyabilirsiniz. Türkçesi henüz sade olduğu için.
destân-ı yüsuf 'aleyhi’s- selâm ve hazâ ahsenü’l- kasasi’l-mübârek
*دستان یوصفعلیالسلام وهذا احسن القص المبرک* (Google Klayve'ye Farsça dilini ekleyip yazmayı denedim.)
Transkripsiyonlu Çevirisi
tafirı adın afiuban girem söze
tâ ki ine tanrıdan rahmet bize
evvel ebdâ bismillah tafirı adı
zîrâ kim anufiladur sözler tadı
dahi bir adı anufi rahmân-durur
bağışlar kullarına ğufrân-durur
ol rahîmdür rahmet eder kulına
şol kula kim buyruğında buhna
görü turur her ne kılsavuz günâh
ger kılavuz ol günâha bir kez âh
rahmân-durur bağışlaya kamusın
rahîm-durur göstermeye tamusın
ol kerîmdür suçunuz sağışlaya
bildüre size kamu bağışlaya
cömerddür vere size yüce sarây
rahîmdür hürî vere değmesi ay
şükr kılufi tafirıya leyi ü nehâr
suç kıluruz suçumuzı bağışlar
hoş şalavât verelüm muhammede
ol yazuklular gönüci ahmede
verür-isevüz şalavât biz arı
töküle bizden günâh ne kim varı
hem yine bizden selâm yârânlara
dahi ol dîn çerâğı imâmlara
bundan sonra imdi anla söz yatın
nicedür eydem yûsuf hikâyetin
nazm düzdüm bu sözi dün ü güni
gör ki ne şirin hikâyetdür bunı
Günümüz Türkçesine Çevirisi
Tanrı’dan bize rahmetin gelmesi için ilk önce Tann’nın adını anarak söze başlayalım.
Önce eşsiz olan Tann’nın adıyla söze başlayalım; çünkü bütün sözlerin tadı onunladır.
Tanrı, merhamet eden ve bağışlayan olduğu için kullarının bütün günahlarını bağışlar.
O, merhamet eden olduğu için buyruğunda bulunan bütün kullanna merhamet eder.
Tanrı, her ne günah işlesek görür ve bilir; ancak bir kere pişman olur tövbe edersek hepsini bağışlar.
Tann, acıyan ve merhamet eden olduğu için bütün günahlarımızı bağışlar ve bize cehennemini göstermez.
O, kerem sahibi olduğu için bütün günahlarımızı bilir; ancak bir kere tövbe ettiğimizde hepsini bağışlar.
Cömert olduğu için bize yüce saraylar verir, rahîm olduğu için bize her biri, ay gibi güzel huriler verir.
Suçlarımızı bağışladığı için Tanrı’ya gece gündüz şükredelim.
Günahkârları doğru yola yönelten Hz. Muhammet’e hoş salâvat verelim.
Biz, Hz. Muhammed’c içten ve hoş salâvat verirsek, bizdeki bütün günahlar bağışlanır.
Bizden Hz. Muhammed’in dostlarına ve dinin ışığı olan imamlara selam olsun.
Şimdi bundan sonra sözün devamını dinle, Yusuf hikayesi nasıldır size söyleyeyim.
Gece gündüz çalışarak nazım düzdüğüm bu hikâyeyi dinleyin ve ne kadar güzel bir hikâye olduğunu görün.
Yusuf ile Züleyha isimli eserin çevirisi şu adreste PDF olarak da mevcuttur. Sadece çeviri metni kullanmak isterseniz buradan alabilirsiniz. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-199893/seyyad-hamza--yusuf-ve-zeliha.html
Çeviriyazılı Metni
0015 zl şirin söz yûsuf kıssası dinleyenüfi gide gönli ğuşşası
0016 budur âhir kışşalarufi görklüsi kuran içre mushaflarufi yazusı
0017 imdi ditilen sözüme tutun kulak/bir söz eydem kim şekkerden tatlurak
0018 var-ıdı kencânda bir server kişi adı ya‘küb kendü peygamber kişi
0019 yûsuf adlu bir oğlı vardı anufi imdi eşit bu sözi varsa canım
0020 yedi yaşında idi yûsuf nebi şüreti hüb yoğ-ıdı anufi gibi
0021 bir gece yatur-iken ol düş görür erte turur anı ya'küba sorar
0022 eydür ey baba yaturdum bu gece bir ^ceb düş görürem eşit nice
0023 eydi ver ta'bırini anufi bafia eydeyim ol gördüğüm düşi safia
0024 gördüm ay u güneş on bir yılduz secde kılurlar kamusı bafia düz
0025 döndi ya‘küb söyledi eytdi cânum sakla düşüfi sözümi eşit benüm
0026 olmaya kim söyleyesin dahıya eşide düşün sana kahıya
0027 hoşdür yâ oğul senün düşüfi sultanlığ-ıla geçiser ‘ömrün yaşufi
0028 hak seni sultan kılısar kamuya on bir kardaşun turısar tapuya
0029 yorar-iken yûsufa uşbu sözi eşitdi ol ya'kübufi ögey kızı
Günümüz Türkçesi ile
0015 Ne hoş hikâyedir bu Yusuf kıssası dinleyenin gönlündeki kederi siler.
0016 Kuran içinde yazılan kıssaların en sonuncusu ve en güzeli budur.
0017 Şimdi sözüme kulak tutun ve dinleyin, size şekerden daha tatlı sözler söyleyeceğim.
0018 Kenan ülkesinde adı Yakııp kendi de peygamber olan ulu bir kişi vardı.
0019 Onun Yusuf adında bir oğlu vardı. Yusuf’un acıklı hikâyesine dayanacak kadar yüreğin varsa şimdi söyleyeceklerimi dinle.
0020 Yusuf peygamber yedi yaşında idi, onun kadar güzel yüzlü biri yoktu.
0021 Yusuf peygamber bir gece yatarken düş görür, sabah kalkar onu Yakup peygambere sorar.
0022 Babasına: “Ey baba bu gece yatarken acayip bir düş gördüm, der.
0023 Sana gördüğüm düşü söyleyeyim de bana onun tabirini söyleyiver” der.
0024 Ay, güneş vc on bir yıldızın hepsinin bana secde kıldığını gördüm.
0025 Yakup, Yusuf’a dönerek: “Ey benim camın, sözümü dinle ve düşünü hiç kimseye söyleme;
0026 eğer onu bir başkasına söylersen sana zulmeder” der.
0027 Ey oğul senin düşün güzeldir, senin ömrün sultanlık ile geçecek.
0028 Tanrı seni âleme sultan edecek ve on bir kardeşin de sana hizmet edecek.
0029 Yusuf’a işte bu sözleri söylerken onun sözlerini Yakup’un üvey kızı işitti.
Çeviriyazılı Metin
0030 yûsuf peygamber nice düş gördügin yahu ya‘küb anı gine yorduğın
0031 yûsufun kardaşlanna degürür /nice gördi yoruldı haber verür
0032 çün eşildiler bular uşbu düşi/‘acebleşür tanlaşurlar bu işi
0033 eytdiler sultân olursa ol bize/buyruğ ediserdür kamumuza
0031 ‘âr degül mi turavuz tapusına/yâ varavuz biz anufi kapusma
0035 anı bunda indeyelüm soralum düşin ol hod bize eydi verür görüşin
0036 ahvâlini bilelüm anun belgülü götürdüm aradan fitne kılu
0037 indediler yüsufı getürdiler çevresinde yüsufuft oturdılar
0038 eytdiler kim nice gördün düşi sen gördüğün düşi gerek kim eydesin
0039 nice gördün diişüfii geçen gece yâ nice yordı düşüfi babafi koca
0040 and verdiler düşüni değil deyü ma'lüm eyle anı bize söyleyü
0041 eyle kim gördi-y-di eyitdi düşin eytdiler n' etmek gerek bunun işin
0042 bunufl düşi toğru gelürse n' edevüz eytdiler gelüft bunı öldürevüz
0043 kamu tedbîr etdiler öldürmeğe/imdi dilerler aluban gitmege
0044 iltdiler yûsufı ya'kûb katma söylediler sözlü sözin yatma
Günümüz Türkçesine Çeviri
0030 Yusuf peygamberin nasıl düş gördüğünü ve Yakup’un bu düşü nasıl yorumladığını;
0031 Yusuf’un kardeşlerine ulaştırır ve onlara konuşulanları haber verir.
0032 Onlar bu düşü işitince şaşırıp hayretler içinde kalırlar.
0033 Dediler ki eğer o sultan olursa hepimize emirler verir.
0034 Bizim onun huzuruna gidip onun kapısında hizmetçi olmamız ayıp değil mi?
0035 Onu buraya çağıralım ve ona düşünü soralım, o da bize düşünü anlatsın.
0036 Onun açıkça durumunu anlayalım ve fitne ile onu öldürelim.
0037 Yusuf’u yanlarına çağırdılar ve Yusuf’un çevresinde oturdular.
0038 Sen düşü nasıl gördün, gördüğün düşü bize söyle, dediler.
0039 Geçen gece düşünü nasıl gördün ve yaşlı baban onu nasıl yorumladı?
0040 Düşünü bize söyle ve bize bu konuda bilgi ver, diye yemin ettirdiler.
0041 Yusuf nasıl düş gördüğünü bunlara söyledi ve bunlar birbirine bunun işini ne yapalım, diye sordular.
0042 Eğer bunun düşü doğru çıkarsa ne yaparız, en iyisi gelin bunu öldürelim, dediler.
0043 Hepsi onu öldürmek için aralarında anlaştılar, şimdi onu alıp götürmek isterler.
0044 Yusuf’u Yakup’un yanına götürdüler ve Yusuf’u alıp götürmek için usulüne göre sözler söylediler.
Daha fazlası için yorum yazın.