Bu ders notlarında, öğretim yöntem ve tekniklerine dair
temel bilgileri paylaşacağım. Öğrencilik hayatım boyunca derste öğrendiklerimi
kısaltarak aldım ve kendi anlayışım doğrultusunda kodladım. Dolayısıyla, bu
notlar benim kişisel notlarımdır ve başkaları tarafından eksiksiz kabul
edilmemelidir. Öğretim yöntem ve teknikleri gibi önemli bir konuda tam
anlamıyla uzmanlaşmak için daha kapsamlı kaynaklara başvurmanız gerekmektedir.
Bu notlar, size bir başlangıç noktası sunar; ancak derinlemesine bilgi edinmek
için ek kaynakları araştırmanızı öneririm. Başarılar dilerim!
Öğretim İlkeleri
- Öğrenciye
Uygunluk: Öğretim sürecinde en önemli unsur öğrencidir. Öğrencinin
yaşına, bilgi seviyesine, ilgilerine ve öğrenme ihtiyaçlarına uygun eğitim
verilmelidir. Bu, öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyini belirleyip buna göre
öğretim planı oluşturmayı gerektirir. Öğrenciyi tanımak, onun güçlü ve
zayıf yönlerini belirlemek ve ihtiyaçlarına göre bireyselleştirilmiş
öğretim yapmak başarıyı arttırır.
- Hayatîlik
(Yaşama Yakınlık): Öğretim içeriğinin öğrencilerin günlük yaşamlarında
kullanabilecekleri ve fayda sağlayacakları bilgilerden oluşması
gerekmektedir. Bu, öğrencilerin öğrendikleri bilgiyi gerçek hayatta nasıl
kullanabileceklerini görmelerini sağlar ve öğrenme motivasyonlarını
arttırır.
- Aktivite
(İş – Etkin Katılım): Öğrenme sürecinde öğrencinin aktif katılımı çok
önemlidir. Öğrenciler, dersin içeriğine aktif olarak katıldıklarında,
bilgiyi daha kalıcı bir şekilde öğrenirler. Bu nedenle, öğretim
yöntemleri, öğrenciyi öğrenme sürecine dahil eden, onu aktif kılan
teknikler içermelidir.
- Ekonomiklik:
Öğretim sürecinde, en az kaynakla en fazla öğrenme kazanımına ulaşmak
amaçlanmalıdır. Zaman, materyal ve öğretmen enerjisi gibi kaynakların
verimli kullanılması, öğretimin ekonomikliğini arttırır. Bu, aynı zamanda
öğrenci motivasyonunu da yükseltir.
- Aktüalite
(Güncellik): Öğretim içeriğinin güncel olaylar ve gerçek yaşam
sorunları ile ilişkilendirilmesi, öğrencilerin çevrelerindeki dünya ile
bağlantı kurmalarını sağlar. Öğrenciler, sınıfta tartışılan konuların
gerçek dünyadaki karşılıklarını gördüklerinde, öğrenme daha anlamlı hale
gelir.
- Açıklık
– Ayanîlik: Öğretimde kullanılan dilin anlaşılır olması ve eğitim
materyallerinin öğrenmeyi destekleyici nitelikte olması gereklidir.
Görsel, işitsel ve dokunsal materyaller kullanarak ders içeriği
zenginleştirilmelidir. Bu, öğrencilerin daha fazla duyu organını
kullanarak öğrenmelerini sağlar ve bilgilerin daha kalıcı olmasını sağlar.
- Somuttan
Soyuta: Öğrenciler, öğrenme sürecinde somut kavramlardan soyut
kavramlara doğru bir ilerleme göstermelidir. Gözle görülebilen, elle
tutulabilen somut nesneler ve olaylar üzerinden başlayarak, daha soyut
düşünce ve kavramlara geçiş yapılmalıdır. Bu sıralama, öğrencilerin
zihinsel gelişim süreciyle uyumludur.
- Bilinenden
Bilinmeyene: Yeni bilgilerin öğrenilmesi, daha önce öğrenilmiş
bilgiler üzerine inşa edilmelidir. Bu, öğrencilerin mevcut bilgi
birikimleri üzerine yeni bilgileri eklemelerini sağlar ve öğrenme sürecini
kolaylaştırır. Ön öğrenmeler, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyini
belirler ve öğretimin temelini oluşturur.
- Yakından
Uzağa: Öğrenciler, öğrenme sürecinde önce yakın çevrelerinden
başlayarak daha uzak kavramlara doğru ilerlemelidirler. Bu, öğrendikleri
bilgilerin daha anlamlı ve bağlam içinde olmasını sağlar. Şimdiki zamandan
geçmişe, sınıftan sokağa, mahalleden şehre ve ülkeden dünyaya doğru bir
öğretim sıralaması izlenmelidir.
- Basitten
Karmaşığa: Öğrenciler, öğrenme sürecine basit ve anlaşılır konulardan
başlamalı ve giderek daha karmaşık konulara doğru ilerlemelidirler. Bu,
öğrencilerin aşamalı olarak bilgi ve becerilerini geliştirmelerine
yardımcı olur ve öğretim sürecinin sistematik bir şekilde ilerlemesini
sağlar.
Öğretim Stratejileri
- Sunuş
Yoluyla Öğretim (Tümdengelim): Bu strateji, öğretmenin bilgiyi
doğrudan öğrencilere sunduğu bir öğretim yöntemidir. Bilgiler, genel
kavramlardan özel örneklere doğru aktarılır. Bu yöntemde, öğretmen bilgiyi
yapılandırır ve öğrenciler bu bilgiyi alarak öğrenirler. Tümdengelim
yaklaşımı, karmaşık konuları daha anlaşılır hale getirir.
- Buluş
Yoluyla Öğretim (Tümevarım): Bu strateji, öğrencilerin kendileri buluş
yaparak öğrenmelerini teşvik eder. Öğretmen, öğrencilere ipuçları ve
örnekler sunar, öğrenciler ise bu bilgilerden yola çıkarak genel kurallara
ulaşırlar. Tümevarım yaklaşımı, öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem
çözme becerilerini geliştirir.
- Araştırma
Yoluyla Öğretim (Tümevarım ve Tümdengelim): Bu strateji, hem
tümdengelim hem de tümevarım yaklaşımlarını bir arada kullanır.
Öğrenciler, araştırma yaparak ve deneyler gerçekleştirerek bilgiye
ulaşırlar. Bu süreçte, hem genel ilkelerden yola çıkarak özel durumlara
ulaşılır, hem de özel durumlar incelenerek genel ilkeler keşfedilir.
Araştırma yoluyla öğretim, öğrencilerin bilimsel düşünme becerilerini ve
bağımsız öğrenme yeteneklerini geliştirir.