Hû diyelim gerçeklerin demine, Şiir Tahlili

 Bu yazıda Pir Sultan Abdal'ın koşma'sını sizlerle paylaşıp inceleyeceğiz.

Hū diyelim gerçeklerin demine
Gerçeklerin demi nūrdan ṣayılır
On iki imām ḳaṭārına düzülen
Muḥammed ‘Alī’ye yārdan ṣayılır

İḫlāṣ ile gelen bu yoldan dönmez
Dost olan dostunda ikilik bilmez
Eri Ḥaḳ görmeyen Ḥaḳḳ’ı da görmez
Gözü baḳar ammā körden ṣayılır

Üç gün imiş şu dünyānıñ ṣafāsı
Ṣafāsından artıḳ imiş cefāsı
Gerçek erenlerin nuṭḳ u nefesi
Biri ḳırḳtır ḳırḳı birden ṣayılır

Gerçek ‘āşıḳ menzilinde durursa
Çerāğ gibi yanıp yaġı erirse
Eksikliğin kendisinde görürse
O da erdir gerçek erden ṣayılır

Pīr Sulṭān Abdāl Baġdād’dır vaṭan
İkilikden geçip birliğe yeten
Erenler yola ḳīl ü ḳāl ḳatan
Yoluñ dikendir ḫārdan ṣayılır

Pir Sultan Abdal

Günümüz Türkçesi ve İncelemesi:

Bu şiir, Türk edebiyatında yaygın olarak kullanılan koşma nazım şeklinde yazılmıştır. Koşma, her dizesinin son iki mısrasında aynı kelime veya kelime grubunun tekrar edildiği bir nazım şeklidir.

Bu şiir, Türk ve İslam geleneğinde önemli bir yere sahip olan bir şair ve derviş olan Pir Sultan Abdal tarafından yazılmıştır. Şiir, gerçeğin önemine ve gerçek erenlere saygıyı dile getirir.

İlk dörtlükte, gerçeğin önemine vurgu yapılır. Gerçeklerin deminin nurdan sayıldığı belirtilir. Ardından, on iki imamın liderliğindeki Muhammed Ali'ye yardan bahsedilir.

İkinci dörtlükte, gerçek erenlerin yalnızca gerçeği aradığı ve dost olan dostunda hiçbir ikilik bilmediği vurgulanır. Gerçek erenlerin gözü açık olmakla birlikte, gözleri körden sayılır.

Üçüncü dörtlükte, dünyanın üç gün süren temizliği ve ardından cefası hakkında konuşulur. Gerçek erenlerin söz ve nefesinin etkisi anlatılır. Biri kırk kişiye bedel sayılır.

Son dörtlükte ise, Pir Sultan Abdal'ın dervişliğine atıfta bulunulur. Pir Sultan Abdal, Bağdat'ta doğmuştur ve yolu sıkıntılıdır, ancak sonunda birliğe ulaşır. Erenlerin yolu, zorluklarla dolu olmakla birlikte, gerçek bir derviş için önemlidir.

Şiirde geçen bazı kısımlara da ayrıntılı deyinmek icap eder sevgili bendelimiyim.com okurları. Önce on iki imam ifadesinde kastedilen nedir kimlerdir bu imamlar neden önemlidir onlara deyinelim.

On İki İmam (İmâmiyye-i İsnâ‘aşer’îyye): İslam’ın Şii mezheplerinden biri olan İmâmiyye, On İki İmamlar’a büyük bir saygı gösterir. Ehl-i Sünnet ve Cemaat inancında da On İki İmamlar’a saygı duyulur. On İki İmamlar, Hz. Ali ile başlayan ve Muhammed’in torunlarından Hüseyin bin Ali’nin soyundan devam eden bir imam silsilesidir. İmamet, bu mezhebin temel kaynağını oluşturur. On İki İmamlar şunlardır:

• 1. Ali

  1. Hasan

  1. Hüseyin

  1. Zeynelabidin (İmam Sajjad)

  1. Muhammed Bakir

  1. Cafer-i Sadek

  1. Musa Kazim

  1. Ali Rıza

  1. Muhammed Taki

  1. Ali Naki

  1. Hasan Askeri

  1. Mehdi el-Muntazar (İmam Mehdi)

  Kırk (40) Sayısının Tasavvuftaki Önemi:
  Kırk, tasavvuf geleneğinde sıkça kullanılan bir rakamdır ve çeşitli sembolik anlamlar taşır:

  • Kırk Günlük Ön Perhiz: Tarikata intisap edenlerin kırk günlük ön perhizi, manevi bir arınma sürecini simgeler.

  • Hz. Ali’nin Kırklar Meclisi: Hz. Ali’nin (r.a.) kırklar meclisinin sâkisi kabul edilir.

  • Ermişlerin Sayısı: Dünyayı tedvir eden ermişlerin sayısının kırk olduğuna inanılır.

  • Kırklara Karışmak: Bu deyim, manevi bir olgunluğa ulaşmayı ifade eder.

  • Kırklar Meydanı ve Kırklar Şerbeti: Bektaşilik’te kırklar meydanı ve kırklar şerbeti gibi kavramlar da bu sayıya atıfta bulunur.

  • Kırk Makam: İnsan hamurunun kırk gün boyunca rahmet yağmurlarıyla yıkandığına inanılır.

  Ayrıca bazı rivayetlerde:

  • İmam Mehdi: İmam Mehdi’nin kırk yaşında hurûc edip kırk yıl dünyada kalacağına inanılır.

  • Kıyamet Günü: Göklerden fışkıracak bir dumanın arzı kırk gün kaplayacağına dair bir inanç vardır.

  • Günahkârların Cezası: Günahkârların cehennemdeki akrep ve yılanların zehrini kırk yıl hissedeceği söylenir.

  İslam kültüründe kırk, olgunluk, tamlık ve sonsuzluğun ifadesi olarak kullanılır Bu sayı, tasavvufta derin manalar taşır ve manevi bir sembol olarak önemlidir. Ayrıca bunu başka bir yazının konusu olarak yazacağım. Şeriat Tarikat Hakikat ve Marifet 4 kapıdır her birinde 10 ayrı makam bulunur bunlar en aşağıdan yukarıya bu şekilde sıralanır bir gün her bir kısmı açıklayan uzun bir yazı yazacağım. Biraz araştırma istiyor yanlış bilgi vermemek adına ezberden değil de kaynakçalı yazacağım.