Bir düşünce ya da sanat yazısında ele alınan konunun sergileniş biçimine anlatım denir. Anlatım tekniği ise yazarın düşüncelerini ortaya koyma biçimidir. Yazarın amacıyla anlatım tekniği arasında ilgi vardır.
Açıklayıcı Anlatım: Yazıda okuyucuyu bilgilendirme, ona bir şeyler öğretme amacıyla yazılmış yazılarda kullanılan tekniktir.
Tartışmacı Anlatım: Okuyucunun bir konu üzerindeki yerleşmiş duygu, düşünce ve kanılarını yazılmış yazılarda kullanılan tekniktir.
Öyküleyici Anlatım: Okuyucuya bir olayı anlatma, onu olayın içinde yaşatma amacıyla yazılmış yazılarda genelde bu teknik kullanılır. Bu teknikte olaylar bir hareket (devinim) hâlinde verilir.
Betimleyici Anlatım: Kelimeler ile resim yapma sanatıdır. Yazarın gördüklerini okuyucunun gözünde canlanacak biçimde anlatılmasına dayanır.
♥ Bu teknikte gözlem gücüyle seçilmiş ayrıntıları niteleyici sözcüklere çokça yer verilir.
Tanımlama bir nesnenin, varlığın ne olduğunu anlatan cümlelerdir.
Örnekleme, açıklama yapılırken örneklere yer vermektir.
Karşılaştırma, iki nesne veya varlığın kıyaslanmasıdır.
Benzetme, aralarında anlam ilgisi olan iki unsurdan zayıf olanın, güçlüye yakıştırıImasıdır. “Gibi, misali, sanki, benzer” gibi kelimelere yer verilir.
Alıntı yapma, metinde başka birine ait olan bir yargı, cümle kullanmaktır.
Tanık gösterme, düşüncelerini kanıtlamak için yazarın anlattığı konuda uzman olan birinin yazarın düşüncesine benzer bir yargısını alıntı yaparak kullanmasıdır.
A şıkkına; “güzellik ve çirkinlik”
B şıkkına; “vadinin tabanında akan incecik dere, kıyı ve yamaçlarında eski Türk evleri, tepede yenilenmiş saat kulesi, ağaçlar, çiçekler...”
C şıkkına; “Usta ressamın elinden çıkmış resim gibidir Göynük.”
E şıkkına; “Bolu’nun bence en güzel ilçesi Göynük” ifadelerinden ulaşılabilmektedir.
Cevap D
Kendi içinde beş ana kola ayrılan güzel sanatların en yaygını ve en etkilisi olan edebiyatın malzemesi dildir. Edebiyat; mimari, heykel, resim ve musiki gibi sanatlara göre daha kuşatıcı bir sanattır. Edebiyat; “yazar” veya “şair” olarak isimlendirdiğimiz sanatkârın fiziki ve fizikötesi âlem karşısında hissettiği hasret ve hayranlık duygusu ile yaratılışından getirdiği güzellik duygusu çevresinde yeni güzellikler var etme arzusunu, dil malzemesiyle somutlaştırdığı bir güzel sanat eseri ve suni bir güzellik objesidir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangileri kullanılmıştır?
A) Açıklama - Tanımlama
B) Açıklama - Tanık gösterme
C) Açıklama - Örnek gösterme
D) Açıklama - Tartışma
E) Tartışma - Tanımlama
Cevap : A
PARAGRAF NEDİR?
Bir duygu, düşünce, olay veya durumu anlatan ve bir anlam bütünlüğüne sahip cümleler topluluğudur.
Paragraf, sözünü ettiği olgunun belirli bir yönünü ele alır. Ele alınan konunun farklı bir yönünden söz edilecekse yeni bir paragrafa geçilir.
Paragrafı meydana getiren cümleler anlam akışını bozmayacak şekilde, belirli bir düzen içinde sıralanmalıdır. Her cümle kendisinden önceki ve sonraki cümleye anlam yönünden bağlıdır.
İyi ve doğru bir paragrafın sahip olması gereken nitelikler:
• Paragraftaki her cümle kendi içerisinde dil ve anlatım yönünden doğru kurulmalıdır.
• Paragrafta ele alınan konudan bağımsız bir düşünce bulunmamalıdır.
• Paragraftaki her cümle, anlam, dil ve mantıksal bütünlük yönünden birbirine bağlı olmalıdır.
• Paragrafı oluşturan cümleler, belirli bir ana düşünce etrafında şekillenmelidir.
PARAGRAFTA KONU
Yazarın ele aldığı, üzerinde durduğu, söz ettiği olay, durum veya olgudur. Bir paragrafta “Anlatılan, sözü edilen nedir?” sorusunun yanıtı konuyu verir.
Çoğunlukla paragrafın giriş cümlesi, konu ile ilgili ipucu verir. Özellikle düşünce yazılarında genellikle giriş cümlesinde aranır, kimi zaman da parçanın bütününden çıkarılır.
Konu, bir yazının oluşmasında temel öğelerden biridir. Bir metnin çerçevesini belirlemek için konu mutlaka sınırlandırılmalı ve yazının çerçevesi belirlenmelidir.
Bir paragrafta üzerinde durulan konular; toplumsal, bireysel, yerel veya evrensel olarak sınıflandırılabilir.
Toplumsal konular toplumun büyük çoğunluğunu ilgilendiren konulardır, bireysel konular ise yalnızca paragrafı yazanı ilgilendiren konulardır.
Evrensel konular tüm insanlığı, her bölge ve coğrafyayı ilgilendiren konularken yerel konular belirli bir coğrafyayı, bölgeleri ilgilendiren konulardır.
Örnekler:
Çini ile özdeşleşmiş olan İznik, MÖ IV. yüzyıldan beri bu sanatla tanınır. Evliya Çelebi,“Seyahatname”sinde bir zamanlar İznik’te 300 civarında çinicinin çalıştığını belirtmekle birlikte, Batılı araştırmacılar nedense bu sayıyı çok abartılı bulurlar. Son yıllarda, İznik’te de küçük bir bölgede yapılan kazı ve araştırmalar, 30 civarında çini fırını tespitine imkân vermiştir. Osmanlı saraylarının ve anıt eserlerinin donanımında İznik’te üretilmiş olan çiniler kullanılmıştır.
Bu paragrafın konusu,“İznik’te çiniciliğin önemi”dir.
ueiauieauiea