Öabt edebiyat alan sınavı kısa notlar

Sınav öncesinde son tekrarlar için hazırlamış olduğum kısa notları sizlerle paylaşmak istiyorum.

 

– W.Scott Çuvaşça ile Türkçe arasındaki ses denkliklerini ilk tespit eden kişidir.

 

– Altay dilleri arasında en çok konuşuru olan dil Türkçedir. Onu Japonca izler.

 

– Altayistik denilince ilk akla gelen isim Talat Tekin’dir. ahmet Dwmir ise ilk altayist olarak anılır.

 

– Max Müller dilin yansıma sözcüklerden oluştuğunu ileri süren bilim adamıdır.

 

– Papua Yeni Gine dil Cenneti olarak bilinir. 900’den fazla dil konuşulur. Öulyle ki bir dili konusabilen insan sadece sınırlı sayıda kişi ile iletişim kurabilir.

 

– J.H.Greenberg Avrasyatik teorisinin kurucusudur.

 

– H.F.Kıvergitsch Güneş-Dil teorisinin kurucusudur.

 

– beden dili kuramı dilin el kol hareketlerinden ortaya çıktığını savunur kuramın savunucusu Sir Richard Paget’tir.

 

– İngilizce Hint-Avrupa dillerinin Cermen kolunda yer alır.

 

– Eski Bulgarca, Çuvaş Türkçesinin tarihi temsilcisidir.

 

– “Lingua Franca” tabiri ana dilleri farklı olan kişilerin anlaşma dilidir. Örneğin bir türk ile çinlinin anlaşma dili ingilizce ise bunların lingua francası ingilizcedir.

 

– Çağatay Türkçesinin devamı Özbekçe ve Yeni Uygurca’dır.

 

– Karayimce 60-65 kişi tarafından konuşulan bir Kıpçak Lehçesidir.

 

– talat tekin Tuvaca ve Karagas dialektini adak gurubu icinde gösterir.

 

– Sarı Uygurların yazı dili yoktur. Alfabeleri yoktur.

 

– Yeni Uygurlar dışındaki Türkler, bir de Kazakistandaki Uugurlar haric kril alfabesi kullanırlar.

 

– Karaylar yahudi, Çuvaşlar ve Gagavuzlar hıristiyandır.

 

– Talat tekin tasnifinden soru gelecek bu tasnif iyi çalışılmalıdır.

 

– Yesünke taşı Moğolların en eski yazıtıdır.

 

– Wilhelm Schott ilk ses denkliklerini r/z olarak Çuvaşça ve Türkçe arasında tespit etmiştir.

 

– Strahlenberg, Sibirya bozkırlarında edindiği izlenim neticesinde tespit ettiği 32 dile “Tatar Dilleri” adını vermistir. Bu dilleri 6 gruba ayırmıştır.

 

– Altay Dillerinin gercek kurucusu G.J.Ramstedt’dir.

– Lir Türkçesi terimi Çuvaşça için kullanılmaktadır.

– Prof.Dr Talat Tekin’in yapmış olduğu Türk dilleri tasnif çalışmasında Türkiye Türkçesi “dağlı” grubunda yer alır.

– Kaşgarlı Mahmud’a göre Türk şivelerinin en zarifi ve en edebisi Hakaniye Türkçesi, en kolayı ise Oğuz Türkçesi’dir.

– Köktürk Abidelerinden bahsedeb ve ilhanlı tarihçisi olan Cüveyni’ye ait olan eser Tarih-i Cihangüşa’dır.

– Köktürkçe’de bulunmayan ünsüzler şunlardır: c, f, h, ğ, v, j

– Karahanlı Dönemine ait eserler sırasıyla: 1- kutadgu bilig 2- divânü lügati’t türk 3- Atabetü’l hakayık 4- divân-ı hikmet

– Ali Şir Nevai’nin Edip Ahmet Yükneki hakkında bilgiler verdiği eseri Nesâimü’l Mehabbe’dir.

– Divan Edebiyatında ilk önemli mersiye sanatçısı Ahmedi’dir.

– Divan Edebiyatında hakkında en çok mersiye yazılan kişi Şehzade Mustafa’dır.

– Eski Anadolu Türkçesinin bilinen ilk önemli sanatçısı Sultan Veled’dir.

– Ahmedi, Türk Edebiyatında mersiye türünde eser yazan ilk sanatçıdır. Söz konusu mersiye Emir Süleyman Şah adına yazılmıştır.

– Divan Edebiyatında şarkı nazım biçimi ilk kez Naili Divanında yer almıştır.

– Orhun abidelerini ziyaret eden ilk cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’dir.

– Osman Fikri Sertkaya, MOTAP’ın (Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi) başında bulunan bilim adamıdır.

– Hoyti Tamir taşlara kazınarak değil boyanarak yazılmıştır.

– Türkça, Soğdça ve Çince olarak üç dilde yazılmış olan ve bu yönüyle tek örnek olan yazıt “karabalgasun” yazıtıdır.

– Uygur alfabesi Fatih Sultan Mehmet (II.Mehmet) tarafından diğer Asya ülkelerine ferman ve mektup yazımında kullanılmıştır.

– Anadolu’da en eski Türkçe şiir söylesen kişi Evhâüddin-i Kirmânî’dir.

– Mevlana’nın kullandığı mahlaslar: Hâmuş(sessiz, susmuş) Şems, Şems-i tebrizi, Şemsu’l-Hakk

– Anadolu sahasında yazılan Türkçe telif ilk tıp kitabı Edviye-i Müfrede’dir.

– Kastamonulu Şazi, maktel türünün edebiyatımızdaki ilk örneğini veren kişidir.

– Halilname, Hz.İbrahim’in mucizelerinden ve hayatından söz eden mesnevidir. Edebiyatımızdaki tek örneği olan, Abdülvasi Çelebi’nin meşhur mesnevisidir.

– Yavuz Sultan Selim’in seferlere tarihçileri ve şairleri yanında götürüp bunları esere taşımalarını istemesiyle Selimnâme türü ortaya çıkmıştır. Sücudi’nin  selimnamesi önemlidir.

– Fuzulî’nin şikayetnamesi Bağdat defterdarı olan Celâlzade Mustafa Çelebi’ye gönderilmiştir.

 

Notlar eklenmeye devam edecek takip edin.