Metin Nedir, Metni Oluşturan Unsurlar Nelerdir

❖    Türkçe Sözlük “metin” kelimesini: “Bir yazıyı biçim, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluşturan kelimelerin bütünü, tekst.” ve “Basılı veya el yazması parça.” olarak tanımlıyor.
❖    Arapçada “sağlam ve dayanaklı” anlamına gelen bu kelimenin Latince karşılığı “dokuma” anlamına gelen “textus” kelimesidir. Kelimenin Türfcçe Söz-lük’te verilen karşılığı ile Arapça ve Latincedeki anlamları birbiriyle tam olarak örtüşür. Gerçekten de metni oluşturan dil birimleri hem anlam hem yapı bakımından birbiriyle sağlam bir örgü oluşturur.
❖    Metin kelimesinin dil bilimindeki tanımlarından birkaçı şöyle:
“Metin, bir bildirişim bağlamında bir ya da birden çok kişi tarafından sözlü ya da yazılı olarak üretilen dil sistemi bütünüdür “Metin, başı ve sonu He kapalı bir yapı oluşturan dilsel göstergelerin art arda geldiği anlamlı yapı; bildirişim değeri taşıyan, eyleme yönelik devingen bir bütündür.”

“Metin, kendisini oluşturan tümce dizilerinin birbirlerine bağdaşıklık ve tutarlılık ölçütleriyle bağlanarak bir anlam bütünü oluşturmasıyla meydan gelen, belli bir amaçla üretilmiş, başı ve sonu kesin çizgilerle sınırlandırılan yazılı ya da sözlü bir dilsel üründür.”
Metin hem (yazarın oluşturduğu) bir ürün hem de (okuyucunun okuma sırasında anlamlandırması bakımından) bir süreçtir.
Buna göre metin:
1.    İletişim aracıdır, okunmak amacıyla oluşturulmuştur.
2.    Kendisini oluşturan öğelerin çok sıkı ve sağlam ilişkilerle birbirine bağlanarak örüldüğü anlamlı bir bütündür.
3.    Dilsel bir sistemdir.
4.    Devingen bir süreçtir.
Anlaşılacağı gibi metin, belli bir bildirişim bağlamında birbirini izleyen, sıralı ve anlamlı bütünler oluşturan cümleler dizisidir. Metindeki bu cümleler ve anlamlı birlikler, bir ana düşünce veya tema etrafında belli bir mantık sırasına ve dil bilgisi kurallarına göre dizilir; böylece metin, ses ve anlam kaynaşmasıyla oluşur.
Bir yazının metin olmasını sağlayan iki ilişki ağı vardır:

1.Bağlaşıklık: Metindeki kelime ve cümlelerin dil bilgisi kurallarına uygun olarak bir araya gelmesidir. Örneğin, öznenin çoğul olduğunda yüklemin tekil olması bir dil bilgisi kuralıdır. “Kitaplar masanın üzerinden düştüler.” cümlesinde bu kurala uyulmamış, cümlede bağlaşıklık sağlanamamıştır.
2. Bağdaşıklık: Metindeki kelime ve cümlelerin arasında anlam açısından bir tutarlılık, bir bağ olması gerekir. Bu tür anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir. Örneğin,. “Bu iki kavram arasında bir ayrıntı var.” cümlesinde “ayrıntı” kelimesi, bağlama uygun kullanılmadığından cümlenin anlamıyla bağdaşık değildir.