Öğrenme Psikolojisi Ders Notları 4. Pekiştirme Tarifeleri ve Pekiştirme Türleri
KPSS Eğitim Bilimleri Öğrenme Psikolojisi ders notlarının dördüncü yazısı ile sizlerleyiz. Bu yazıda Pekiştirme Tarifeleri ve Pekiştirme Türleri konusu işlenecek ayrıca tür ve tarife kavramları işlenecektir.
Önceki yazılarımızda
- Öğrenme Psikolojisi Ders Notları 1-Temel Kavramlar KPSS Eğitim Bilimleri
- Öğrenme Psikolojisi Ders Notları 2. Öğrenmenin Aktarılması, Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler
- Öğrenme Psikolojisi Ders Notları 3. Öğrenme Kuramları, Davranışçı kuramlar konularını işlemiştik.
Pekiştirme Tarifeleri
- Sürekli Pekiştirme
- Kısmi, Aralıklı Pekiştirme
Aralıklı Pekiştirme (Kısmî)
1.Sabit Aralıklı Pekiştirme (Zaman): Her ayın 15’inde maaş alınması, Güvercinlerin her 1 saatte bir yemlenmesi. Kafesteki hayvanın her gün aynı saatte yani 24 saat ara ile beslenmesi.
2.Değişken Aralıklı Pekiştirme (Zaman): Bazen 30 dakikada bazen 10 dakikada bir ödüllendirme.
3.Sabit Oranlı Pekiştirme (Miktar): 3 kapak bir bardak kampanyası. Yıldız biriktirme sonunda 5 yıldız toplanınca ödüllendirilme.
4.Değişken Oranlı Pekiştirme (Miktar): Kumar, şans oyunu gibi oyunlar. Bazen 3. bazen 5. denemede başarılı olma. En zor bırakılan alışkanlıklar bu şekilde kazanılıyor. Tutarsız ebeveyn davranışları da bu kategoriye girer. Kaçıncı davranışta olumsuz tepki verileceği belli olmadığı için çocuk istenmeyen davranışı yapmaya daha da fazla devam eder.
🍽 Pekiştirme davranışın kazanılması için uygundur ancak bir süre sonra davranışın şartı haline gelir. Pekiştirme bitince davranış da biter.
🍬 Sorularda karıştırılan duruma örnek verelim. 😉 DİKKAT: Pekiştirmede bazen 2 bazen de 5 çikolata verilmesi pekiştirme tarifesini değiştirmez. Pekiştirmenin sadece miktarı değiştirilmiş olur.
Pekiştirme Türleri
Olumlu Pekiştirme: Çikolata vermek, aferin demek, kurdele takmak, olumlu tepkiler vermek
Olumsuz Pekiştirme: Olumsuz durumun ortadan kaldırılması, mesele cezaevinde bulunan mahkumun iyi halden tahliye olması, ayağa batan dikenin çıkarılması, gürültünün ortadan kaldırılması.
İçten Pekiştirme: Pekiştirme bireyin kendisi tarafından yapılıyorsa davranışını kendi kendine ödüllendiriyorsa buna içten pekiştirme denir.
Dıştan Pekiştirme: Bireyin çevresi tarafından yapılır.
Maddi Pekiştirme: Maddi değer taşıyan unsurla pekiştirme, ikramiye ödül vs.
Manevi Pekiştirme: Çalışanı taktir etmek ona aferin demek,
Simgesel (Sembolik) Pekiştirme: Simgesel ödüller verilerek yapılan pekiştirme, yıldız kurdele vs birikerek gerçek ödüle dönüşen ödüllerle yapılan pekiştirme.
Pekiştireç Türleri
Birincil Pekiştireç: Birincil güdülere hitap eden pekiştireçler. Su, şeker, çikolata gibi.
İkincil Pekiştireç: Doğuştan getirilmeyen, öğrenme yoluyla etki kazanan pekiştireçler. Örğneğin para, madalya, onaylanma isteği, takdir belgesi, diploma vs.
🏋🏼♂️ Kendini çirkin hisseden birisinin şapka takma davranışı çevreden aldığı olumlu dönüşlerle pekişirse olumlu, artık çirkin olduğu duygusu ortadan kalkarsa olumlu pekişir.
Bir sonraki yazıda Premark İlkesi ve Koşullu Anlaşmayı açıklayacağız. Birbirine karıştırılan bu iki kavramı oldukça sade bir şekilde sizlere aktarmaya çalışacağım. Başarılar diliyorum.
