Anasır Gömleğin Giymezden Evvel – Dertli

Merhabalar bu yazıda sizlerle Aşık Dertli’ye ait Anasır Gömleğin Giymezden Evvel isimli koşma nazmını paylaşacağız. Türü ve konusu bakımından tahlil etmeye çalışacağız.

Anâsır gömleğin giymezden evvel
Azade başıma hünkar idim ben
Yemekten içmekten münüzzeh idim
Manzar-ı Mevla’da envar idim ben

Halk’olmazdan evvel milk-i melekut
Kimseler kılmazdı Mevla’ya sücud
Arş ü Kürs levh kalem olmadan mevcut
İnd-i manevide hem var (hem-var) idim ben

Ezel bi derd idim bir Dertli oldum
Makam makam gezdim cihana geldim
Kendimi ahsen-i takvimde buldum
Hakk ile vakıf-ı esrar idim ben

Aşık Dertli

Şiirin incelenmesi:

xaxa bbxa ccxa şeklinde kafiye örgüsüne sahiptir.

Bazı kelimeler: münezzeh=tenzih olma envâr=nurlar sücûd=secde

Nazım şekli : koşma

Nazım Türü : devriye

11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

Aşık Dertli Kimdir?

Asıl adı İbrahimdir. Bolu ile Gerede arasında Şahnalar köyünde 1772 yılında doğmuştur. 1845 yılında Ankara’da vefat etmiştir.

“Şeytan bunun neresinde” sözünü bilmeyen yorktur. Peki bu sözün Aşık Dertli’ye ait olduğunu biliyor muydunuz. Döneminin en yaygın, etkin bir kaç ozanından biri olan dertlinin bilinen tek eseri Dertli Divanı’dır.

Badeli aşıklarımızdandır. “Otuz dokuz gün hizmetinde kusur etmediği gezginci bir derviş de İbrahim’den kırkıncı gün sabahı bir bardak su istemiş. İkinci bardağı İbrahim’e besmele ile içirmiş, işte âşıklık ilmini bu bir bardak sudan almış ve badeli âşık olmuştur.” (Berberoğlu 1955: 4, Yardımcı 2009: 270-271)

Bektaşi tarikatına mensup olduğu bilinen dertli Hz. Ali’ye aşkla bağlıdır. Dertli’nin takma adı “Lütfi”dir. Genellikle Dertli’yi kullanmıştır. Dertli adının yaşamın güçlüklerinden alındığı söylense de bir başka söylentiye göre bir aşkı yüzünden kendisini ustura ile öldürmeye kalkıştığı için Dertli adını almıştır.

Asıl maharetini hece ölçüsü ile yazdığı metinlerde gösterse de tekke ve divan edebiyatını da çok iyi bildiği anlaşılmaktadır.