Mesnevi Özetleri, Risâletü`n-Nushiyye Yunus Emre
Bu yazıda sizlerle Yunus Emre‘nin dini nasihatler içeren Türkçe mesnevisi Risaletü’n Nushiyye ‘nin özetini paylaşacağız. Risaletü’n Nushiye “Nasihatler Kitabı” anlamına gelmektedir. Risalenin sonunda yer alan “Söze tarih yedi yüz yediydi, Yunus canı bu yolda fidiydi” mısrasında 1307 veya 1308 yılında yazıldığı tarih düşme sanatıyla belirtilmiştir.
Yazarı Yunus Emre (638-720/1240-1320)’dir. 562 beyit olan bu mesnevî, 707/1308 yılında telif olunmuş, mefâîlün mefâîlün feûlun vezniyle yazılmıştır. Cenab- Hak Âdemi dört unsur (od,su,toprak,yel) dan yaratılmış her unsurla beraber insan oğluna mesela toprakla sabrın iyi huyun tevekkül ve mekrümetin gelmesi gibi dört sıfat gelmiştir.
Risalet’ün Nushiye özeti
Ardından aklın imanın çeşitlerine, cennet ve cehenneme, anasır-ı erbâ’ a ya dair mensur bir bölüm yer almaktadır. Tek vezinde yazılmış olan asıl bölüm diyebileceğimiz kısım şöylece devam eder: Nefisten sakınmada onun tesirlerinden kurtulmada aklın tavsiyesine göre ancak kanaât yardımcı olabilir kanaâtın geldiği yerden nefis ve tesirleri kaçar.
Kibirden tevazu ile kurtulmak mümkündür gazabın girdiği yerden îman gider akıl gazabın sabırla yenilebileceği salık verilir saadet dileyen kimse sabrı seçmeli ve ondan usanmamalıdır. Hasedin, kin ve cimriliğin kötülüğü, Karun misâliyle anlatılır. Akıl bunlardan kurtulmak için cömertliği ve dünyayı terki tavsiye eder. Sehâvetin karşılığı aşktır. Dedikodu bühtan fenadır. Kişiyi küfre götürür. Yine bu hususta akıl doğruluğu öğütleyerek bunlardan kurtulmanın yolunu gösterir.
Âdem’ in yaratılışı anasır-ı erbâ’ a hususiyetiyle başlayan Risâletün-Nushiyye mesnevisi, birincisi kısa olmakla beraber iki vezinden mürekkeptir. Birinci bölüm eserin özü mesabesindendir.
Bu manzûmede, klasik tarzda tevhid, na’t, sebeb-i telif bölümleri yoktur.
Eser, altı dâsitana ayrılmış olup bunlar: ruh ve akıl, kanaât, boşu (gazap), sabr, haset, gıybet ve bühtandan ibarettir. Bu mesnevinin dili ve ifadesi her ne kadar Yunus’un ilahîlerinde, hece vezniyle olan şiirlerindeki coşkunluk ve hassasiyetle mukayese olunamazsa da bu tür, talimi eserlerin karakterleri itibariyle böyle bir özelliği de beklememek lazımdır.
Risâletün-Nushiyye dini ve tasavvufi tarafları olmakla beraber nasihatnâme türünden didaktik bir mesnevîdir. Akıl, kibir, gazap v.s.nin teşhis ü intak sant’atıyla konuşturulduğu bu eser, aynı zamanda temsili bir eserdir.
Yunus Emre hakkında daha fazla ikin ayrıca bakınız: https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/turkcenin-mana-kapisi-bizim-yunus-565497.html
